Hoe vertalen gemeenten hun ambities voor een circulair ambachtscentrum naar concrete plannen, inclusief een doorgerekende businesscase en betrokkenheid van de stakeholders? Op die vragen geeft Modulo Milieustraten antwoord in een haalbaarheidsonderzoek. ‘Onze kracht ligt vooral in het uitwerken van een haalbaarheidsonderzoek van een circulair ambachtscentrum in combinatie met een nieuwe toekomstbestendige circulaire milieustraat’, zegt Michiel van Wickeren, adviseur circulaire milieustraten. In de rubriek ‘Drie vragen over…’ geeft hij antwoord op de drie meest gestelde vragen over het haalbaarheidsonderzoek naar een circulair ambachtscentrum.

Wat staat er in een haalbaarheidsonderzoek voor gemeenten?

‘Een haalbaarheidsonderzoek omschrijft de ambities van een gemeente voor een circulair ambachtscentrum, inclusief de mogelijke circulaire functies, zoals een inzamelpunt voor de kringloop, een sorteerstraat, een demontagehal of een educatiecentrum. Op basis van deze eerste verkenning worden een ruimtestaat en een houtskoolschets gemaakt. Dit visualiseert in 2D of 3D het mogelijke ontwerp en het uitgangspunt voor het vervolgtraject voor het realiseren van een circulair ambachtscentrum. Ook wordt de businesscase doorgerekend. Gezien de grote uitdaging om deze kostendekkend te krijgen, adviseren we om eerst een haalbaarheidsonderzoek op hoofdlijnen uit te voeren. Hierin worden dan nog niet de stakeholders meegenomen en worden er onderling ook nog geen organisatorische afspraken gemaakt. Centraal staan de beschikbare ruimte, de investeringsbehoefte en of er een ambtelijk en politiek draagvlak voor is. Deze aanpak scheelt gemeenten enorm in de onderzoekskosten en de doorlooptijd terwijl ze al wel een goed inzicht krijgen.

Hoe pakt Modulo een haalbaarheidsonderzoek aan?

‘Dit is maatwerk en van meerdere factoren afhankelijk, zoals de betrokkenheid van de stakeholders en het al dan niet doorrekenen van een businesscase. Ook het stadium van planvorming is een belangrijke factor. Er zijn tussen gemeenten veel verschillen in de fasen van planontwikkeling. Als een gemeente de ambities nog moet concretiseren, bijvoorbeeld met betrekking tot de circulaire functies of social return, inventariseren we eerst deze ambities. Bij gemeenten die een circulair ambachtscentrum ontwikkelen vanuit een ‘netwerkgedachte’ ligt de focus op het bij elkaar brengen van de stakeholders en het organiseren van de overlegstructuur. We zien in de praktijk vaak dat er dan vroegtijdig principiële discussies ontstaan, bijvoorbeeld over de vraag om alle functies op één of juist meerdere locaties te realiseren. Een haalbaarheidsonderzoek op hoofdlijnen is dan vooral interessant voor gemeenten die nog onderzoeken wat een circulair ambachtscentrum concreet voor hen kan betekenen. Op basis van de beschikbare informatie en onze ervaringscijfers hebben we bijvoorbeeld voor de gemeente Leiden alleen een ontwerp en raming opgesteld. Voor gemeenten die al verder in de planvorming zijn, werken we de ambities uit naar een concreet ontwerp van een circulair ambachtscentrum en een businesscase. Voor twee gemeenten, in de Achterhoek en Brabant hebben we in samenwerking met de stakeholders bijvoorbeeld de businesscase doorgerekend. Onze kracht ligt vooral in het uitwerken van een haalbaarheidsonderzoek van een circulair ambachtscentrum in combinatie met een nieuwe toekomstbestendige circulaire milieustraat. In onze rapportage drukken we daarom de exploitatielasten uit in een kostprijs per aansluiting voor de nieuwe milieustraat, inclusief het circulair ambachtscentrum.’

Wat zijn onze ervaringen uit de haalbaarheidsonderzoeken?

‘Een circulair ambachtscentrum kost vaak meer dan in eerste instantie wordt gedacht. Uitdagingen zijn de lage opbrengsten van secundaire grondstoffen en de hoge loonkosten. Een drive-thru of demontagehal bijvoorbeeld kost dan onder de streep geld en kan niet budgetneutraal worden beheerd. Dan zijn flankerende maatregelen nodig, zoals een starttarief of een verzoek aan inwoners om zelf zoveel als mogelijk te demonteren. Veel winnaars van de prijsvraag voor circulaire ambachtscentra zoeken contact met lokale partijen, zoals aannemers of verwerkers, om de producentenverantwoordelijkheid uit te breiden. We zijn erg benieuwd wat deze samenwerkingen aan extra opbrengsten op gaan leveren en of die op termijn de kosten dekken. De businesscase kijkt natuurlijk vooral naar de kosten- en opbrengsten in geld. Wij betrekken ook de andere opbrengsten die niet direct in geld uit te drukken zijn, zoals social return. We zien dat al veel gemeenten bezig zijn met een circulair ambachtscentrum en geven daar elk hun eigen invulling aan. Sommige realiseren een circulair ambachtscentrum zonder dat ze daarvoor hoeven te bouwen of te verbouwen, zoals Kollumerland, gemeente Noardeast-Fryslan. Door de gezamenlijke inspanningen van gemeente en sociale welzijnsorganisaties zijn tal van succesvolle circulaire projecten en pilots geïnitieerd. Dat vind ik slim. Uiteindelijk is het circulair ambachtscentrum niet perse een fysieke centrale plek waar alles samenkomt. Een netwerkaanpak, zoals WaardeRing in Zwolle, werkt in de praktijk ook heel goed. Uiteindelijk gaat het om het doel: minder afval, meer circulariteit en meer social return.’

Over Modulo Milieustraten

Modulo Milieustraten is het kenniscentrum en de specialist in modulair en circulair bouwen van milieustraten, grondstoffen- en circulaire ambachtscentra en KCA-depots. De bordessen bestaan uit gestandaardiseerde, modulaire betonelementen gemaakt van ecogranulaat van gesloopte asfaltwegen. Daardoor kunnen ze makkelijk worden aangepast, verplaatst en hergebruikt. Per 2021 geeft Modulo een inruilgarantie op de nieuw gebouwde milieustraten. Modulo biedt een totaalconcept. Wij adviseren gemeenten en afvalinzamelaars/reinigingsdiensten ook bij de ontwikkeling van hun nieuwe milieustraat en circulair ambachtscentrum. Hiervoor voeren wij haalbaarheidsonderzoeken uit en maken ontwerpvarianten.

Meer weten?

Wilt u meer weten over een haalbaarheidsonderzoek op hoofdlijnen of een uitgebreid haalbaarheidsonderzoek? Neem dan vrijblijvend contact op met Michiel van Wickeren, adviseur circulaire milieustraten bij Modulo, telefoon: (035) 5885454 of e-mail: mvwickeren@modulo-milieustraten.nl.

Wilt u meer weten over het ontwerpen en bouwen van circulaire milieustraten? Neem dan contact op met Modulo Milieustraten, telefoon: (035) 5885454. Of volg het blog Care4Circulair op LinkedIn of Twitter en blijf op de hoogte van alle ontwikkelingen.