Elk haalbaarheidsonderzoek naar een circulair ambachtscentrum levert nieuwe inzichten en inspiratie op. Dit komt met name door de enthousiaste samenwerking tussen betrokken partijen, waaronder de gemeente, afvalinzamelaar en de sociale werkvoorziening. Afvalkunstenaars zitten aan tafel om hun out-of-the-box ideeën te delen. Een van hen is Tim Hobbelman. Het blog Care4Circulair sprak met hem over zijn visie op de rol van het circulaire ambachtscentrum en de milieustraat.
>> Afbeelding uit de video over ‘Droomvlucht’ dat laat zien hoe kunstenaars afval transformeren tot een wondere wereld. Tim Hobbelman en Lot van Os bedachten `Droomvlucht’ als onderdeel van het circulaire ambachtscentrum waar ze over meedenken.
Zie je een andere rol voor de milieustraat?
‘Ja zeker, ik zie een centrale rol voor de milieustraat om te inspireren en te motiveren. Dat kan door te laten zien wat er met het ingezamelde grof huishoudelijk afval gebeurt en hoe het een tweede leven krijgt. Denk aan het bouwen van een hut van afgedankte meubels. Mensen leren zo dat je het leven leuk kan maken zonder nieuwe spullen te kopen. In mijn visie heeft de milieustraat ook een belangrijke rol als kenniscentrum, om inwoners te informeren. Dan doel ik op het toekomstgericht adviseren over producten. Met collega-afvalkunstenaar Lot van Os hebben we daarvoor drie fasen bedacht. Als eerste de verantwoordelijkheid over de aanschaf van een product: wat koop je, waarom en welke bijdrage levert dat aan een duurzame samenleving? Ten tweede het moment dat iemand afscheid neemt van een product: wat gooi je weg en waarom? En derde: wat gebeurt er daarna op de milieustraat mee: welke producten krijgen een tweede leven en welke worden gedemonteerd voor hergebruik van onderdelen of grondstoffen? Dit werkt positief twee kanten op. Door hier over na te denken krijgt afval voor mensen waarde. En in het kader van ‘afval is onze zaak’ kan de milieustraat campagne voeren om inwoners van een gemeente gericht voor te lichten.’
Hoe belangrijk is krachtenbundeling?
‘Dat is essentieel om de afvalberg te verkleinen, hergebruik te bevorderen en meer producten te ontwerpen voor een circulaire economie. Daarom hebben we in het kader van het ontwikkelen van een circulair ambachtscentrum ook nagedacht over een circulair lab. Een plek op de milieustraat waar studenten, makers en bedrijven samenkomen om oplossingen te vinden voor maatschappelijke afvalproblemen. Als iedereen op z’n eigen eilandje blijft zitten, lost dat niets op. De kennis en oplossingen zijn er ook al. Denk bijvoorbeeld aan een matras waar je tientallen kubussen van maakt en naar studenten stuurt met de vraag: welke ideeën heb jij om gebruikte matrassen een tweede leven te geven? Geheid dat je dan inspirerende antwoorden krijgt die daadwerkelijk aan de oplossing bijdragen.’
Waarom is het belangrijk dat afvalkunstenaars meedenken over een circulair ambachtscentrum?
‘We denken anders, hebben geen verstand van afval of circulaire ambachtscentra en zitten niet in bestaande systemen vastgeroest. Afvalkunstenaars, zoals Lot van Os en ik, zien mogelijkheden om bruggen te slaan en zo problemen op te lossen. Omdat de milieustraat van de toekomst veel meer een belevingscentrum wordt dan de huidige afvalbrengstations, kunnen we laten zien wat er allemaal van afval kan worden gemaakt. Denk aan sculpturen van afvalhout of ingezameld plastic. Een ander voorbeeld is een winkel op de locatie van de milieustraat waar is te zien hoe een afgedankte kunststof kinderfiets de shredder in gaat en waar van het granulaat weer een vaas voor de verkoop wordt gemaakt.’
Heb je een voorbeeld waar kunst en afval samen komen?
‘Ja, we hebben bijvoorbeeld de Droomvlucht bedacht, een gestileerde rotzooicollectie met voorbeelden van afval dat door kunstenaars is getransformeerd tot een wondere wereld. Stel je een sculptuur voor gemaakt van 100-den spenen, een kasteel van sigarettenpakjes of een zwevende waterval van verscheurde liefdesbrieven. Mensen gaan daardoor anders naar afval kijken; van vervuiling naar verwondering. Er gaat voor bezoekers een hele nieuwe wereld open. Beelden en sculpturen zijn belangrijk om mensen voor te lichten, maar zeker ook data. Geef bezoekers aan Droomvlucht bijvoorbeeld een pasje met informatie over de hoeveelheid afval die is gescheiden en wat daarmee is gedaan. Daardoor kan Droomvlucht een attractie worden, inclusief een rijk voorziene kennisbibliotheek met kennis zowel print als digitaal.’
Je geeft als kunstenaar afval een tweede leven, waarom?
‘Afval gebruik ik omdat het overal gratis voor handen is en omdat ik daarmee een verhaal kan vertellen. Van afgedankte elektronica maak ik al jaren sculpturen van dieren waarin je een oude computermuis of een stukje stofzuiger tegen kan komen. Laatst zei iemand nog: ‘oh wat een leuke eend, he is dat een kruimeldief?’ De sculpturen die ik met Animeaux Artwork maak vertellen het verhaal dat ik zo graag uitdraag. Het laat zien hoeveel afval er is, wat je er van kunt maken en vertelt tegelijkertijd dat het best wat minder kan met dat consumeren. Daar gaat het mijns inziens uiteindelijk om. In deze fase van de circulaire economie is hergebruik hoognodig, maar op termijn moet het een tandje minder en moeten producten voor circulariteit worden ontworpen zodat onderdelen weer de keten in kunnen voor nieuwe producten. En dat keer op keer weer. Dat is de essentie van mijn verhaal waar de sculpturen onderdeel van uitmaken.’
Meer weten?
Lees dan ook:
‘Elke gemeente kan aan de slag met circulair ambachtscentrum’
Circulair centrum in fasen realiseren antwoord op budgetdruk gemeenten
Circulair bouwen gebeurt al volop
WaardeRing succesvol voorbeeld circulair ambachtscentrum
Wilt u meer weten over circulaire ambachtscentra? Neem dan contact op met Modulo Milieustraten, telefoon: (035) 5885454. Of volg het blog Care4Circulair op LinkedIn, Twitter of Instagram en blijf op de hoogte van alle ontwikkelingen.
