Milieustraat transformeert naar grondstoffencentrum of circulair centrum

Een milieustraat uitbreiden met een inzamelpunt voor herbruikbare spullen. Behalve grof huishoudelijk afval inzamelen en sorteren, krijgen milieustraten ook andere activiteiten. We onderscheiden drie verschillende typen milieustraten, zegt Michiel van Wickeren van Modulo Milieustraten. ‘Een afvalstoffencentrum, een grondstoffencentrum en een circulair centrum. Waar gemeenten voor kiezen is onder meer afhankelijk van het ambitieniveau en het beschikbare budget. Een grondstoffencentrum of circulair centrum is daarom bij nieuwbouw van de milieustraat niet automatisch het uitgangspunt. Het toepassen van circulaire principes in het ontwerp en bouwmethode zorgt wel voor enige flexibiliteit. In een later stadium kunnen daardoor relatief makkelijk activiteiten aan en op de milieustraat worden toegevoegd.’ Aan het blog Care4Circulair legt hij het verschil uit tussen de drie typen milieustraten.

>> Foto: steeds meer milieustraten krijgen een inzamelpunt voor herbruikbare spullen.

1: afvalstoffencentrum

Een afvalstoffencentrum is de meest basale vorm van een milieustraat, ook wel afvalbrengstation genoemd. De meeste milieustraten zijn zo gebouwd. De focus ligt op het inzamelen en recyclen van de verschillende afvalfracties. Het landelijk afvalbeheerplan verplicht gemeenten minimaal 18 afvalstromen in te zamelen. Langzaamaan begint de functie van deze ‘basis-milieustraat’ zich uit te breiden. Inspelend op de plannen die de nationale overheid heeft voor een circulaire economie in 2050, krijgen deze milieustraten steeds vaker een inzamelpunt voor herbruikbare goederen. Dit zijn alle materialen die nog als grondstof kunnen worden gebruikt, zoals gipsplaten die na een verbouwing over zijn. Maar ook spullen die nog een tweede ronde mee kunnen, zoals een stoel voor een studentenkamer. In de praktijk kan een inzamelpunt voor herbruikbare goederen relatief makkelijk worden gerealiseerd, bijvoorbeeld in een container op, onder of naast het bordes. Er zijn ook milieustraten die buiten de poort die mogelijkheid bieden. Zo’n inzamelpunt heeft een voordeel. Medewerkers hoeven bezoekers niet door te verwijzen naar de kringloop. De kans is anders aanwezig dat ze die rit niet willen maken en bruikbare spullen alsnog in de grofvuilcontainer gooien. Meerdere gemeenten hebben milieustraten met een innamepunt voor bruikbare goederen, waaronder Leusden (buiten, naast de poort) en Nieuwkoop (onder het bordes).

Milieustraat Nieuwkoop Modulo Milieustraten Care4Circulair — Op de milieustraat in Nieuwkoop is het inzamelpunt voor herbruikbare goederen onder het bordes gevestigd.

2: grondstoffencentrum

In een grondstoffencentrum worden bruikbare grondstoffen en spullen uit de verschillende afvalstromen gehaald. Gemeenten zetten zich actief in voor het hoogwaardig hergebruik van grondstoffen. Daarom ligt de focus op sorteren en hoogwaardig hergebruik van grondstoffen. Op de milieustraat wordt daarvoor een demontage en/of sorteringsslag gemaakt. Het acceptatiebeleid, de routing en de inrichting van de milieustraat moeten op deze functies zijn aangepast. Zoals bijvoorbeeld ruimte voor een demontagelijn of sorteerstraat waar herbruikbare spullen uit het grof huishoudelijk afval worden gehaald en producten worden gedemonteerd. Gemeenten werken hiervoor vaak samen met organisaties die werk bieden aan mensen met een afstand tot de arbeidsmarkt, het zogeheten social return on investment. Het selecteren van waardevolle – courante – spullen is een belangrijke taak op dit type milieustraat. Daarom is scholing van medewerkers een aandachtspunt, zowel van vaste krachten die in dienst zijn bij de beheerder van de milieustraat als de groep die wordt ingezet door een externe organisatie. Gemeenten met een grondstoffencentrum werken niet alleen vaak samen met partners. Ze spannen zich ook in om burgers mee te krijgen in het beter sorteren van het afval in waardevolle fracties. Omdat een grondstoffencentrum een relatief nieuwe ontwikkeling is, hebben nog niet veel gemeenten zo’n ‘milieustraat +’. Voorbeelden waar ze inmiddels al wel zijn gerealiseerd, zijn Oss en Noard-East Frylân.

3: circulair centrum

In een circulair centrum gebeurt meer dan alleen het inzamelen van grondstoffen en hoogwaardige herbruikbare goederen. In vergelijking met een grondstoffencentrum heeft een circulair centrum nog een functie: van het ingezamelde grof huishoudelijk afval worden ook weer nieuwe producten gemaakt. Gemeenten die kiezen voor een circulair centrum hebben een groen beleid, en hebben duurzaamheid en zero waste vaak hoog in het vaandel staan. De gemeente betrekt bewust inwoners en regionale bedrijven bij het circulaire centrum. Met het oog op een circulaire economie, wordt hen gevraagd actief mee te doen aan het realiseren van hoogwaardig hergebruik van afval. Ook wordt met ondernemers en startups gekeken hoe hun interne bedrijfsvoering en productaanbod circulair kan worden gemaakt. De gemeente geeft met een circulair centrum het voorbeeld. Daarom ligt de focus op het – promoten – van hoogwaardig hergebruik en het herwaarderen van afval als grondstof. Daarbij moet het circulaire centrum inspireren, en inwoners en bedrijven motiveren de transitie te maken naar de circulaire economie. Om die reden zijn educatie en bewustwording belangrijke onderdelen van het concept. Het Upcyclecentrum in Almere is een bekend voorbeeld van een circulair centrum. Internationaal is dat Retuna in Zweden.