Dat een circulair ambachtscentrum grootser klinkt dan het in de praktijk is, bewijst Kollumerland. Deze relatief kleine gemeente heeft door de gezamenlijke inspanningen van gemeente en sociale welzijnsorganisaties tal van succesvolle circulaire projecten en pilots geïnitieerd. Michiel van Wickeren, adviseur circulaire economie bij Modulo Milieustraten, kreeg een rondleiding van Meine Hoitsma, beleidsmedewerker circulaire economie. Hij kwam terug met enthousiaste verhalen die hij deelt in een serie posts op het blog Care4Circulair.
>> Foto: met WasteCoins wil Kollumerland inwoners stimuleren meer grondstoffen uit hun afval te halen (foto uit video van RTV Noordoost-Friesland, zie hieronder, red.).
Circulaire initiatieven slim combineren
Ideeën voor een nieuwe rol van de traditionele milieustraat. Dat was het doel van de prijsvraag circulaire ambachtscentra die in mei van dit jaar werd uitgeschreven door Rijkswaterstaat, het ministerie van I&W, de Vereniging Nederlandse Gemeenten, NVRD, de Branchevereniging Kringloopbedrijven Nederland en Stichting Repair Café. De betrokken partijen geven gezamenlijk uitvoering aan het icoonproject circulaire ambachtscentra uit de transitieagenda consumptiegoederen. Een circulair ambachtscentrum zamelt niet alleen grof huishoudelijk afval in, maar heeft ook andere functies, zoals het repareren en opnieuw gebruiken van ingeleverde spullen, legt Michiel uit. Deze milieustraat van de toekomst combineert op een slimme manier meerdere bestaande (of nieuwe) initiatieven, vat hij samen. ‘Het doel is hoogwaardig product- en materiaalhergebruik. Om het meest mogelijke uit producten, onderdelen of grondstoffen te halen, wordt gestreefd naar de hoogste trede op de ladder van het 10R-model.’
Een circulair ambachtscentrum biedt meerdere combinatiemogelijkheden van functies, waaronder:
- Kringloopwinkel
- Milieustraat
- Reparatiewerkplaats of Repair Café
- Meubel- of fietsenwerkplaats en/of makersplaats waar nieuwe producten worden gemaakt van gebruikte materialen
- Onderwijs
- Initiatieven voor de deeleconomie
Circulaire transitie voor gemeenten van elke omvang
Hoewel het woord ‘centrum’ anders doet vermoeden, worden bij een circulair ambachtscentrum niet persé al deze functies op één locatie gesitueerd. Het icoonproject circulaire ambachtscentra wil gemeenten vooral stimuleren een ruimtelijk beleid te ontwikkelen dat meerdere circulaire functies en initiatieven slim combineert. Met als doel de transitie naar de circulaire economie te bevorderen, aldus Michiel. ‘Dit geldt niet alleen voor grotere gemeenten, maar ook voor de kleinere. Met name dat laatste is belangrijk, benadrukt hij. ‘Gemeenten met minder draagkracht moeten niet worden afgeschrikt om aan de slag te gaan met de principes van het circulaire ambachtscentrum.’ De uitslag van de prijsvraag bevestigt dit volgens hem ook. ‘Van de tien prijswinnaars, ligt het gemiddelde inwonersaantal rond de 130.000. Voor kleine(re) gemeenten zou een circulair ambachtscentrum dan niet haalbaar zijn.’
Positieve energie in Kollumerland
Dat niets minder waar is, bewijst de gemeente Kollumerland – die sinds januari 2019 onderdeel is van de fusiegemeente Noardeast-Fryslân. Kollumerland is met 13.000 inwoners een relatief kleine gemeente, zegt Michiel. Toch zijn er zeer succesvolle projecten en pilots geïnitieerd die passen binnen het concept van circulaire ambachtscentra.’ Met dank aan de gezamenlijke inspanningen van proactieve (afval)beleidsambtenaren en sociale welzijnsorganisaties. ‘Ik ben onder de indruk van de positieve energie die in Kollumerland heerst. Er wordt niet gepraat maar vooral hard gepoetst’, zoals hij dat achteraf omschreef. De serie voorbeelden die Michiel na terugkomst opsomt, is dan ook schier eindeloos. ‘Zo beschikt de gemeente Kollumerland over een grondstoffenbank en een demontagebedrijf die samenwerken met het kringloopbedrijf.’
Sorteerstraat voor bordes milieustraat
Ook zijn oude beroepen nieuw leven ingeblazen, zoals de houthakker en schillenboer. Om het voor inwoners aantrekkelijker te maken grondstoffen uit hun afval te houden, is er een beloningssystematiek ontwikkeld – WasteCoins. Behalve dat is er recent in een pilot getest wat het effect is van een sorteerstraat voor het bordes van de milieustraat. Met als motto ‘we hoeven het wiel niet opnieuw uit te vinden’ heeft de gemeente tijdens de rondleiding veel kennis gedeeld,’ aldus een enthousiaste Michiel. ‘Niet alleen over de uitdagingen, maar ook over de behaalde successen – en die zijn er volop. In een volgende post ga ik daar verder op in’, blikt hij vooruit. ‘Volgende keer belicht ik hoe Kollumerland met de grondstoffenbank en demontagebedrijf al concreet aan de slag is met de ambities uit het icoonproject circulaire ambachtscentra.’
Meer weten?
Lees dan ook: tien winnaars prijsvraag voor circulair ambachtscentrum of kijk in de rubriek Care4Circulair of bekijk de video hieronder over WasteCoins.
Wilt u meer weten over het ontwerpen en bouwen van circulaire milieustraten? Kijk dan op de website van Modulo Milieustraten. U kunt ook contact met ons opnemen, telefoon: (035) 5885454. Of volg het blog Care4Circulair op LinkedIn, Twitter, Facebook of Instagram en blijf op de hoogte van alle ontwikkelingen.
