Een circulair ambachtscentrum is niet aan één locatie gebonden. Dat bewijst Kollumerland, onderdeel van de gemeente Noardeast-Fryslan. Deze relatief kleine gemeente heeft door de gezamenlijke inspanningen van gemeente en sociale welzijnsorganisaties tal van succesvolle circulaire projecten en pilots geïnitieerd, ontdekte Michiel van Wickeren, adviseur circulaire economie bij Modulo Milieustraten. Na een rondleiding van Meine Hoitsma, beleidsmedewerker circulaire economie, schreef hij voor het blog Care4Circulair een serie posts die hij op verzoek van lezers hieronder samenvat.

Foto: deel van de demontagehal in Kollumerland. Spullen die inwoners inleveren bij het grondstoffendepot en niet meer bruikbaar zijn, worden gedemonteerd tot bruikbare monostromen.

Een circulair ambachtscentrum zamelt niet alleen grof huishoudelijk afval in, maar heeft ook andere functies, zoals een kringloopwinkel, sorteerstraat, demontagehal, een Repair Café, een meubel- of fietsenwerkplaats of een educatiecentrum. Deze milieustraat van de toekomst combineert op een slimme manier meerdere bestaande (of nieuwe) initiatieven. Het doel is hoogwaardig product- en materiaalhergebruik om daarmee bij te dragen aan de transitie naar een circulaire economie.

Ook kleinere gemeenten kunnen met circulair ambachtscentrum aan de slag

Hoewel het woord ‘centrum’ anders doet vermoeden, worden bij een circulair ambachtscentrum niet persé alle circulaire functies op één locatie gesitueerd. Het rijk wil met circulaire ambachtscentra gemeenten stimuleren een ruimtelijk beleid te ontwikkelen dat meerdere circulaire functies en initiatieven slim combineert. Met als doel de transitie naar de circulaire economie te bevorderen, aldus Michiel. ‘Dit geldt niet alleen voor grotere gemeenten, maar ook voor de kleinere. Met name dat laatste is belangrijk’, benadrukt hij. ‘Gemeenten met minder draagkracht moeten niet worden afgeschrikt om aan de slag te gaan met de principes van het circulaire ambachtscentrum. En dat kan ook, bewijst Kollumerland met 13.000 inwoners een relatief kleine gemeente. De gemeente heeft inmiddels goede resultaten geboekt met het grondstoffendepot, de demontagehal en het schillenboerproject.’

Meer weten? Lees dan: ‘elke gemeente kan aan de slag met circulair ambachtscentrum’.

Grondstoffendepot stimuleert inwoners meer afval te scheiden

Inwoners belonen voor het apart houden van grondstoffen. Daar gaat het in essentie om bij het grondstoffendepot. Voor het inleveren van spullen en materialen krijgen inwoners Waste Coins. Kollumerland wil daarmee voorkomen dat nog bruikbare grondstoffen bij het restafval terecht komen en streeft tegelijkertijd naar lagere verwerkingskosten, legt Michiel uit. ‘In twee jaar tijd leverden inwoners 122 ton aan grondstoffen in bij het grondstoffendepot. Metalen, textiel en kleine elektrische apparaten werden het meest aangeboden. Uit een tussentijdse conclusie blijkt dat inwoners door de financiële prikkel aan de slag gaan met afval scheiden. Daardoor leveren ze ook andere fracties in, zoals herbruikbare goederen waarmee het project in de praktijk heeft bewezen te werken. Bruikbare spullen gaan vanaf het grondstoffendepot naar de kringloop. In de demontagehal worden alle andere ingezamelde grondstoffen door mensen met een afstand tot de arbeidsmarkt gedemonteerd tot monostromen die apart in bakken gaan voor onder andere hout, metaal, kunststof en textiel.’

Meer weten? Lees dan: Kollumerland past principes van circulair ambachtscentrum al toe.

Beter GFT scheiden door het aan huis op te halen

Inwoners scheiden hun groente-, fruit- en tuinafval beter als het GFT aan huis door de schillenboer wordt opgehaald. Dit blijkt uit een sorteerproef in twee wijken in Kollumerland. Voordat het schillenboerproject startte, kwam gemiddeld 26,5 procent van het GFT bij het restafval terecht. In de wijk waar de schillenboer daarna z’n ronde deed daalde dat tot 5,6 procent. In de controlewijk waar de schillenboer niet kwam was dat 24 procent. De uitkomsten van het ‘schillenboerproject’ is een graadmeter voor het mogelijke succes van het circulaire ambachtscentrum, zegt Michiel. ‘Als er plannen zijn voor een circulair ambachtscentrum is het daarom een idee om te onderzoeken of er mogelijkheden zijn om inwoners meer service te bieden zodat ze beter afval gaan scheiden. Kollumerland heeft met het beloningssysteem met de WasteCoins, de demontagehal en de schillenboer bewezen dat er door gedrevenheid van het ambtelijke apparaat en de sociale werkvoorziening mooie projecten kunnen ontstaan, stelt hij. ‘Samenwerken is daarvoor wel een voorwaarde. Dat is dan ook mijn tip aan andere gemeenten: bundel de krachten, sta open voor ideeën, probeer ze uit en ga pionieren. Daardoor ontstaan er initiatieven die in combinatie met een milieustraat tot een circulair ambachtscentrum kunnen leiden.’

Meer weten? Lees dan: schillenboer Kollumerland zorgt dat GFT beter wordt gescheiden.

Meer weten?

Modulo Milieustraten organiseert op 4 februari tijdens de Week van de Circulaire Economie een workshop: ‘De circulaire toekomst van de milieustraat en de impact op grof huishoudelijk afval’. Deelname is gratis en staat open voor beleidsmedewerkers van gemeenten, voor recyclingbedrijven en producenten van secundaire grondstoffen. Kijk hier voor meer informatie. Daar kunt u zich ook aanmelden.

Wilt u meer weten? Kijk dan in de rubriek over circulaire ambachtscentra. U kunt ook contact opnemen, telefoon: (035) 5885454. Of volg het blog Care4Circulair op LinkedIn, Twitter, Facebook of Instagram en blijf op de hoogte van alle ontwikkelingen.